Administracja skarbowa stopniowo przechodzi od kontroli punktowych do systemowego nadzoru nad rozliczeniami podatników, koncentrując się na obszarach mogących prowadzić do zaniżenia dochodu lub transferu zysków poza Polskę. Wzrost wartości doszacowań dochodu oraz rozwój narzędzi analitycznych, takich jak JPK_CIT i KSeF, pokazują, że KAS coraz skuteczniej wykorzystuje dane do typowania podmiotów o podwyższonym ryzyku podatkowym. Choć celem jest ograniczenie agresywnej optymalizacji, praktyczne skutki odczują także przedsiębiorstwa działające zgodnie z prawem. Nowy model nadzoru, oparty na analizie danych, oznacza istotną zmianę w praktyce kontrolnej – a tym samym rosnące ryzyko weryfikacji także dla firm, które dotąd pozostawały poza jej zakresem.
Ceny transferowe a nowy model nadzoru podatkowego
Ministerstwo Finansów i Krajowa Administracja Skarbowa zaostrzają działania w obszarze cen transferowych, traktując je jako jeden z głównych priorytetów polityki podatkowej państwa. Decyzja o intensyfikacji kontroli wynika z rosnącej skali zaniżania dochodu i transferu zysków poza Polskę.
Jak podkreśla resort finansów:
„W 2024 r. KAS ujawniła prawie dwukrotnie większy dochód, który podmioty próbowały zaniżyć przy użyciu cen transferowych niż rok wcześniej, a w I półroczu 2025 r. skala uszczupleń była już o 30% większa niż w całym 2023 r. Oznacza to, że skala zjawiska rośnie, a walka z nim wymaga specjalistycznych kompetencji, wiedzy i nowoczesnych narzędzi analitycznych.”
W odpowiedzi na tę sytuację Ministerstwo Finansów i Krajowa Administracja Skarbowa zainicjowały powołanie nowych, wyspecjalizowanych jednostek zajmujących się analizą ryzyka podatkowego. W sierpniu 2025 r. rozpoczęły działalność Zespół ds. Zwalczania Agresywnego Planowania Podatkowego oraz Centrum Kompetencyjne KAS w Krakowie, które odpowiadają za analizę danych z systemów JPK_CIT i KSeF, monitorowanie zjawisk oraz typowanie obszarów podwyższonego ryzyka w zakresie cen transferowych. Ich działalność ma wzmocnić nadzór nad rozliczeniami między podmiotami powiązanymi i ujednolicić podejście organów do kontroli w tym obszarze.
Obszary podwyższonego ryzyka w zakresie cen transferowych
Nowy model nadzoru sprawia, że kontrole w obszarze cen transferowych obejmują dziś nie tylko największe grupy kapitałowe, ale również średnich i mniejszych podatników.
Typowanie do kontroli w obszarze cen transferowych coraz częściej opiera się na analizie danych z różnych źródeł – TPR, JPK_CIT, KSeF oraz sprawozdań finansowych, co pozwala identyfikować transakcje, które mogą zaniżać podstawę opodatkowania lub prowadzić do nieuzasadnionego transferu zysków. Do weryfikacji typowane są podmioty wykazujące niestandardowe poziomy rentowności, powtarzające się straty bądź rozliczenia pomiędzy spółkami o podobnym profilu działalności.
Szczególną uwagę administracja kieruje na transakcje o charakterze niematerialnym – w tym usługi doradcze, marketingowe, zarządcze czy opłaty licencyjne – gdzie trudniej jest wykazać faktyczne świadczenie usług oraz ich rynkowe wynagrodzenie. Właśnie w tych obszarach najczęściej pojawiają się korekty i spory dotyczące cen transferowych, a dokumentacja przygotowywana po fakcie często nie odzwierciedla rzeczywistego przebiegu transakcji.
Od 2026 r. administracja skarbowa będzie dysponować pełniejszym zakresem informacji o działalności podatników dzięki obowiązkowemu Krajowemu Systemowi e-Faktur (KSeF) oraz szerszemu wykorzystaniu istniejących danych raportowych w podatku CIT, w tym CIT-8, JPK_CIT i informacji TPR. Pozwoli to na tworzenie zintegrowanych profili podatników, porównywanie ich wyników z danymi historycznymi i średnimi branżowymi oraz szybkie identyfikowanie odchyleń, które mogą wskazywać na ryzyko podatkowe. W praktyce oznacza to, że nawet podmioty działające zgodnie z przepisami mogą zostać objęte kontrolą, jeśli ich rentowność lub model rozliczeń wewnątrzgrupowych odbiegają od wartości uznanych za rynkowe.
Jak przygotować firmę i ograniczyć ryzyko w zakresie cen transferowych
Wzmożone kontrole i coraz większe możliwości analityczne administracji podatkowej sprawiają, że przygotowanie do weryfikacji w obszarze cen transferowych powinno stać się elementem stałego zarządzania ryzykiem podatkowym. Punktem wyjścia jest ocena aktualności dokumentacji – zarówno lokalnej, jak i grupowej – oraz sprawdzenie, czy prezentowane w niej założenia nadal odpowiadają rzeczywistemu przebiegowi transakcji i funkcjom poszczególnych podmiotów.
Organy podatkowe przywiązują coraz większą wagę do spójności danych, dlatego szczególnej uwagi wymaga:
- zgodność danych pomiędzy dokumentacją cen transferowych, TPR, JPK_CIT i sprawozdaniami finansowymi,
- aktualizacja analiz porównawczych i założeń dotyczących rentowności,
- udokumentowanie rzeczywistego zakresu usług niematerialnych oraz ich uzasadnienia gospodarczego,
- spójność między polityką grupową a lokalnymi rozliczeniami w Polsce.
W praktyce istotne jest, aby przedsiębiorcy weryfikowali rozliczenia wewnątrzgrupowe na bieżąco, a nie dopiero na etapie przygotowywania dokumentacji po zakończeniu roku. Regularne porównywanie rentowności z poziomami rynkowymi, analiza benchmarków i monitorowanie wyników w trakcie roku podatkowego pozwalają szybko wykryć odchylenia i dokonać korekt jeszcze przed ewentualną kontrolą. Takie podejście znacząco ogranicza ryzyko kwestionowania polityki cen transferowych i ułatwia obronę przyjętych założeń.
W przypadku firm z udziałem kapitału zagranicznego kluczowa jest spójność między dokumentacją lokalną a polityką grupową. Organy coraz częściej analizują przepływy pomiędzy spółkami z różnych jurysdykcji, zwracając uwagę na ekonomiczne uzasadnienie usług, licencji czy alokacji kosztów. Warto zadbać, by uzasadnienia gospodarcze, schematy decyzyjne i umowy wewnątrzgrupowe były zgodne z rzeczywistym modelem biznesowym – również w zakresie rozliczeń z centralą.
Korekta cen transferowych a VAT
W kontekście planowanych kontroli warto zwrócić uwagę również na konsekwencje najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE dotyczącego korekt cen transferowych. Wyrok TSUE w sprawie Arcomet (C-726/23) wskazuje, że w określonych przypadkach korekta cen transferowych może podlegać VAT, jeśli stanowi wynagrodzenie za konkretne świadczenie. Choć polska praktyka orzecznicza dotąd traktowała takie korekty jako neutralne na gruncie VAT, stanowisko Trybunału może wpłynąć na podejście organów podatkowych. Więcej o tym, jak interpretować wyrok – w naszym artykule „Korekta cen transferowych może podlegać VAT – wyrok TSUE w sprawie Arcomet (C-726/23)”.
Wraz z rozszerzeniem narzędzi analitycznych KAS i rosnącą liczbą kontroli, ceny transferowe stają się jednym z kluczowych obszarów podatkowego ryzyka. Odpowiednio przygotowana dokumentacja, analiza rentowności i jasne uzasadnienie gospodarcze transakcji mogą znacząco ograniczyć skutki ewentualnej weryfikacji. Zespół doradców podatkowych getsix® wspiera przedsiębiorców w przeglądach polityki cen transferowych, opracowaniu dokumentacji i wdrożeniu rozwiązań zapewniających zgodność z aktualnymi wymogami administracji skarbowej.
